بازار ارز در انتظار تغییر سیاست، نه تغییر چهرهها
برنا – گروه اقتصادی: در حالی که شایعه استعفای محمدرضا فرزین از ریاست بانک مرکزی تأیید نشده، گمانهزنیها درباره جانشینان احتمالی او، بار دیگر بازار ارز را وارد فاز انتظاری کرده است؛ بازاری که نشان میدهد در وضع آشفته میتواند بهشدت آسیب دیده و با تغییر نامها آرام نشود.
به گزارش خبرنگار برنا؛ انتشار شایعات درباره تغییر رئیسکل بانک مرکزی، همزمان با تداوم نوسانات ارزی، بار دیگر این پرسش را مطرح کرده که آیا مشکل بازار ارز در مدیریت افراد است یا در چارچوب سیاستگذاری. تجربه سالهای اخیر نشان میدهد بازار بیش از هر چیز به «سیگنال سیاستی» واکنش نشان میدهد، نه صرفاً جابهجایی مدیران.
در این میان، نام چند چهره بهعنوان گزینههای اصلی جانشینی فرزین مطرح شده است؛ چهرههایی با رویکردهای متفاوت که هرکدام پیام خاصی به بازار مخابره میکنند:
ناصر همتی؛ بازگشت به سیاستگذاری مبتنی بر تجربه بازار
ناصر همتی، رئیسکل پیشین بانک مرکزی، از چهرههای شناختهشده در حوزه پولی و بانکی است. او به مدیریت فعال بازار ارز، استفاده از ابزارهای بازارمحور و پرهیز از سرکوب شدید قیمتی شناخته میشود. تفکر اقتصادی همتی مبتنی بر پذیرش واقعیتهای بازار و کنترل نوسان، نه تثبیت دستوری نرخ است. بازگشت احتمالی او میتواند در کوتاهمدت سیگنال کاهشی به بازار بدهد، اما تجربه گذشته نشان میدهد موفقیت این رویکرد بدون هماهنگی سیاست مالی و کاهش کسری بودجه، محدود خواهد بود.
محمدحسین رحمتی؛ گزینه تکنوکرات با نگاه ساختاری
محمدحسین رحمتی بهعنوان چهرهای کمتر رسانهای، اما شناختهشده در محافل کارشناسی، با سابقه فعالیت در سیاستگذاری پولی و بانکی، به رویکرد انضباط پولی، کنترل پایه پولی و تقویت استقلال بانک مرکزی شناخته میشود. نگاه اقتصادی او بر اصلاحات تدریجی، شفافیت و کاهش مداخلات دستوری استوار است؛ رویکردی که از نظر بازار مثبت ارزیابی میشود، اما تحقق آن نیازمند حمایت سیاسی جدی و پرهیز دولت از استفاده ابزاری از بانک مرکزی است.
احسان خاندوزی؛ تداوم نگاه دولتی به سیاست پولی
نام وزیر سابق اقتصاد نیز در میان گزینههای مطرحشده دیده میشود. خاندوزی نماینده تفکری است که بانک مرکزی را در امتداد سیاستهای مالی دولت تعریف میکند. از نگاه فعالان بازار، این رویکرد به معنای تداوم فشار کسری بودجه بر سیاست پولی و کاهش استقلال بانک مرکزی است؛ سیگنالی که میتواند اثر منفی بر انتظارات ارزی داشته باشد.
سید احمد علوی کارشناس پولی و بانکی در گفتوگو با برنا تأکید میکند:
«تغییر رئیس بانک مرکزی اگر با تغییر رویکرد همراه نباشد، فقط نوسان کوتاهمدت ایجاد میکند. بازار دیگر به وعده تثبیت دستوری اعتماد ندارد.»
سناریوی عددی بازار ارز
وی ادامه داد: بر اساس تجربه تغییرات قبلی در رأس بانک مرکزی، واکنش بازار ارز را میتوان در سه سناریو خلاصه کرد:
کوتاهمدت:
با اعلام رسمی تغییر رئیسکل، احتمال کاهش روانی نرخ دلار در حدود ۵ تا ۱۰ درصد وجود دارد.
بهطور مثال اگر دلار در محدوده ۶۵ هزار تومان باشد، افت موقت تا بازه ۵۸ تا ۶۱ هزار تومان دور از انتظار نیست.
میانمدت (۱ تا ۳ ماه):
در صورت عدم اصلاح سیاستهای پولی و مالی، نرخ ارز بهتدریج به سطوح قبلی بازمیگردد و حتی امکان عبور از آن نیز وجود دارد.
بلندمدت:
تنها در صورت مهار کسری بودجه، افزایش شفافیت و تقویت استقلال بانک مرکزی میتوان به تثبیت پایدار نرخ ارز در سطوح پایینتر امیدوار بود؛ در غیر این صورت، نوسانهای شدیدتر تکرار خواهد شد.
بی اعتمادی بازار به سیاستگذار ارزی
شایعه استعفای رئیس بانک مرکزی، بیش از آنکه نشانه تغییر باشد، بازتابی از بیاعتمادی بازار به سیاستگذاریهای اقتصادی است. واقعیت این است که دلار با تغییر افراد پایین نمیآید؛ بلکه با اصلاح سیاستها و پذیرش هزینه تصمیمهای سخت مهار میشود.
تا زمانی که بانک مرکزی در سایه سیاستهای مالی حرکت کند ، هر تغییر مدیریتی تنها یک مُسکن موقت خواهد بود؛ مُسکنی که پس از مدتی، بازار ارز اثر آن را پس میزند و هزینهاش مستقیماً به مردم تحمیل میشود.
پایان
