از طراحی و پشتیبانی آمریکا تا مهار غیرمنتظره این کودتا

۰۸:۲۰ - ۲۰ تير ۱۴۰۳ ۴۴ سال پیش در بامداد چنین روزی بود که کودتای نقاب (پایگاه هوایی شهید نوژه) شکست خورد. کودتایی که با حمایت سرویسهای جاسوسی آمریکا، انگلیس، شوروی و برخی کشورهای منطقه از جمله عراق و عربستان سعودی با هدف براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران طراحی شده بود. برای اجرای این کودتا در داخل ایران، ستاد اجرایی توسط فردی به نام بنیعامری تشکیل شد. این ستاد، تشکیلاتی داشت که تحت عنوان سه شاخه معرفی شد. شاخه اول، شاخه سیاسی بود که ریاست آن را فردی به نام قادسی بر عهده داشت. حزب نوین مردم ایران مرکزیت این ستاد را تشکیل داد که شامل طرفداران شاپور بختیار و عوامل ساواک در ایران بودند. نقش این شاخه مطالعه و طراحی و به دست گرفتن قدرت در کشور بود که اگر جمهوری اسلامی ساقط شد، تصمیم بگیرند که چه کسی پادشاه شود. شاخه دوم این کودتا، شاخه نظامی بود که بنیعامری رئیس این شاخه بود. رئیس شاخه تدارکات و مالی هم فردی به نام قربانیفر بود. او مأموریت داشت پول و اسلحه و مکان استقرار نیروها را برای قبل از عملیات تهیه کند. پشتیبان این کودتا آمریکا بود که سازمان سیا مستقیم مأمور برنامهریزی و مطالعات بود. خلبانی که نقشه کودتاچیان را نقش بر آب کرد کودتاچیان ۱۷ تیرماه ۱۳۵۹ جلسهای برای توجیه خلبانان برگزار کردند که در این جلسه به یکی از خلبانان اهل تبریز دستور دادند تا جماران و بعد صداوسیما را بمباران کند. این خلبان راضی نشد که جماران را بمباران کند. او بعد از جلسه به منزل رفت و با برادر و مادرش درباره این کودتا صحبت کرد که مادرش به او میگوید: «تو نباید این کار را انجام دهی و باید بروی اطلاع بدهی.» این خلبان به تهران آمد و با یک پاسدار انقلاب اسلامی موضوع را در میان گذاشت. آنها قبل از نماز صبح به در منزل آیتالله خامنهای رفتند و آن خلبان ماجرای کودتا را برای ایشان تعریف کرد. آیتالله خامنهای و مرحوم هاشمی رفسنجانی، چون از قبل خبرهایی مبنی بر کودتا شنیده بودند، بدون برگزاری جلسه، قضیه را به امام خمینی (ره) خبر دادند. آیتالله خامنهای بعد از جلسه با امام (ره)، ارتش و سپاه را مجاب به پیگیری کردند. سپاه تصمیم گرفت سه نفر از نیروهای توجیه را به سپاه همدان بفرستد. طراحی عملیات فریب علیه جمهوری اسلامی ایران محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره کودتای نقاب بیان میکند: «این عملیات از داخل با عراق هماهنگ شده بود. بختیار برای اجرای این عملیات یک نماینده در عراق داشت. قرار بود در این عملیات میگهای عراقی غرب کشور را بمباران کنند. خلبانان ایرانی با این مأموریت که میخواستند بروند و میگهای عراقی را سرکوب کنند، پرواز میکردند و به جای غرب، راهی تهران و قم میشدند و مواضع حساس را بمباران میکردند.» فیلم صحبتهای محسن رضایی درباره کودتای نقاب را در ادامه میتوانید ببینید. بازی دو سر بُرد صدام در کودتای نقاب و، اما حمایت صدام از کودتای نقاب؛ صدام در این کودتا نقش مهمی داشت که میتوان به هماهنگی شب عملیات و حمله به غرب کشور و همچنین آموزش نیروهای مخالف ایران در پایگاههای نظامی عراق اشاره کرد. این حمایت بازی دو سر بُرد برای صدام بود؛ چرا که اگر این کودتا شکست میخورد یا پیروز میشد، ارتش ایران به شدت ضعیف میشد و نمیتوانست مقاومتی در جنگ با ارتش بعث عراق داشته باشد. مهار کودتا با ایست و بازرسی سردار علی شادمانی که آن روز مسؤول آموزش سپاه همدان در پادگان آموزشی ابوذر بود، درباره نحوه خنثی کردن این کودتا میگوید: «بعد از اطلاع از خبر کودتا، تصمیم گرفتیم این اقدامات را به عمل بیاوریم؛ اول با انجمن اسلامی پایگاه هوایی شهید نوژه ارتباط بگیریم و آنها را توجیه کنیم تا در داخل پایگاه فعال شوند. دوم اینکه خلبانان را کنترل کنیم تا به سمت هواپیماها نروند. سوم اینکه آشیانه هواپیماها را کنترل کنیم تا به پرواز درنیایند. چهارم اینکه دربهای پایگاه را کنترل کنیم تا عناصر شاپور بختیار و افرادی که میخواهند پایگاه را تصرف کنند، نتوانند وارد پایگاه شوند.» سردار شادمانی و دیگر نیروها در این عملیات مأموریت داشتند تا نگذارند خلبانها به پایگاه هوایی بروند. آنها داخل خانه خلبانها رفتند و نگذاشتند از خانه بیرون بروند ضمن اینکه پستهای حساس داخل آشیانه هواپیماها و خیابانهای اصلی و فرعی ورودی و خروجی همدان را زیر نظر گرفتند. او در این باره بیان میکند: «باید توجه داشت که طرحریزی و اقدام ما در مقابل کودتای نقاب، تنها یک ایست و بازرسی بود. در حالی که یک نظامی میداند مهار چنین کودتایی چقدر توان نظامی میخواهد. اما به طور معجزه آسا و به مدد الهی این کودتا خنثی شد.» منبع: فارس