چالش جنگ و صلح بین ترکیه و پ.ک.ک
تحلیلگران معتقدند که برخی از فرماندهان گروه تروریستی پ.ک.ک با صلح و پایان فعالیت مسلحانه مخالفند و حاضر نیستند دوباره وارد مسیر مذاکره شوند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، حمله تروریستی اعضای پ.ک.ک به مرکز سازمان هوا فضای توساش در آنکارا پایتخت ترکیه، رویداد مهمی بود که به عنوان پاسخی برای سخنان دولت باغچلی قلمداد شد.
باغچلی، رهبر حزب راست افراطی حرکت ملی گرا و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، اعلام کرده بود: «اگر اوجالان در سخنرانی رسمی خود در پارلمان ترکیه، انحلال گروه تروریستی اش را اعلام کند، می‌تواند از امکان آزادی برخوردار شود».
این حرف باغچلی به عنوان نوید آغاز دور جدید مذاکرات صلح قلمداد شد. عمر اوجالان برادرزاده رهبر زندانی پ.ک.ک و نماینده مردم شانلی اورفا در پارلمان، پس از ملاقات با دایی‌اش در زندان ایمره آلی، اعلام کرد: «پس از ۴ سال توانستیم بالاخره با او ملاقات کنیم. حرف او روشن است و اعلام کرد: من دارای امکان و قدرت اثرگذاری برای پیش بردن مذاکرات صلح هستم».
اما حمله پ.ک.ک به مهندسین و اعضای گروه صنایع دفاعی توساش ترکیه، نشان داد که این مساله ابعاد پیچیده‌ای دارد و اردوغان و باغچلی نمی‌توانند به راحتی درباره چنین موضوعی حرف بزنند.
وزارت دفاع ترکیه اعلام کرده که در پاسخ به حمله تروریستی پ.ک.ک،به ۳۰ قرارگاه آنان در شمال سوریه و شمال عراق حمله کرده و تعداد قابل توجهی از فرماندهان و اعضای این گروه را از بین برده است.
سران پ.ک.ک چه می‌گویند؟
طی روزهای گذشته، اظهارات چند تن از اعضای شورای رهبری گروه تروریستی پ.ک.ک منتشر شد. یکی از آنان جمیل بایک بود که پس از اوجالان به عنوان مهمترین مقام پ.ک.ک شناخته می‌شود.
بایک با کد سازمانی جمعه، یکی از افرادی است که در سال ۱۹۷۸ میلادی در آنکارا به اوجالان پیوسته و از موسسین اولیه گروه بوده است. او می‌گوید: «رهبر ما اوجالان، فقط می‌تواند در مورد مسائل سیاسی اظهار نظر کند و نه درباره چگونگی اجرای مسائل عملیاتی. این که ما عقب نشینی کنیم، سلاح زمین بگذاریم یا نه، اینها مسائل عملیاتی هستند و این فقط ما هستیم که می‌توانیم در این مورد تصمیم‌گیری کنیم».
همچنین مراد قاراییلان عضو شورای رهبری پ.ک.ک و فرمانده شاخه نظامی این گروه تروریستی نیز، آشکارا از حمله تروریستی نیروهای تحت امر خود به مرکز هوافضای توساش آنکارا دفاع کرده و گفته است: «مقامات ترکیه ادعا می‌کنند که پ.ک.ک را در داخل مرزهای خودشان تضعیف کرده‌اند و حتی به حیات ما پایان داده‌اند. ولی ما نشان دادیم که این ادعا کذب محض است و آنان چقدر درباره میزان توان ما اشتباه کرده‌اند. پ.ک.ک در این برهه مهم تاریخ، بیش از هر زمان دیگری با عزمی راسخ نقش خود را در خط آپو ایفا خواهد کرد و وظیفه خود را به درستی انجام خواهد داد. با تجارب انباشته و عملکرد ایدئولوژیک، سیاسی و نظامی خود، قوی‌تر مقاومت خواهد کرد و با جنگ پیروز خواهد شد. به طور کلی، قدرت ما نسبت به ۱۰ سال پیش قوی‌تر است. دولت ترکیه چهار پنج سال است که می‌گوید حیات ما را در شمال عراق به پایان رسانده است. این یک دروغ بزرگ است. به جز یکی دو حالت غیر ضروری، قدرت ما همچنان موقعیت خود را در همه جا حفظ می‌کند. در این زمینه، کسانی که اشتباه محاسباتی کنند خودشان متضرر می‌شوند. هر جستجوی راه حلی که بر آزادی رهبرمان اوجالان متمرکز نباشد، سعی باطل است».
تحلیلگران چه می‌گویند؟
جامعه‌شناس و تحلیلگر سیاسی ترکیه مسعود یگن، مدت‌ها درباره پرونده کردها و درگیری‌های ارتش ترکیه و پ.ک.ک، تحقیق کرده است.
او درباره وقایع اخیر می‌گوید: «سخنان باغچلی، از قبل برنامه‌ریزی شده بود. نباید تصور کنیم که این یک اقدام دفعتی و یک تحول خودجوش بود. خیر. سران حکومت درباره این مساله از قبل مذاکره کرده بودند. این روند از اول اکتبر آغاز شده است. همان روزی که باغچلی در پارلمان با نمایندگان کُرد دست داد، کاملاً بر اساس یک سناریوی مدیریت شده پیش رفت. هم اردوغان و هم باغچلی، در ادامه راه، نشان دادند که هیچ چیزی تصادفی نیست و توافق پشت پرده وجود دارد. دعوت باغچلی برای سخنرانی اوجالان در پارلمان ترکیه، یک اقدام مهم و جسورانه بود. او حتی واکنش‌های مردم و نخبگان را هم پیشبینی کرده بود و حالا می‌دانیم که چارچوبی برای مذاکره بین دولت و اوجالان پدید آمده است. در غیر این صورت، چنین اقداماتی انجام نمی‌شد.»
یگن در ادامه گفته است: «اوجالان هنوز هم یک عنصر نام بسیار تاثیرگذار در پ.ک.ک است. اما پس از حمله اخیر فهمیدیم که پ.ک.ک نیز خواهان آن است که نقشی در این بازی داشته باشد و نمی‌خواهد از روند مذاکرات کنار گذاشته شود. خواسته دولت این است که اوجالان حزب خود را منحل کند و پ.ک.ک در شمال سوریه حضور نداشته باشد. اما پ.ک.ک ساختاری نیست که به شکل ناگهانی بگوید من سازمان را منحل می‌کنم و از ادعای خود در سوریه صرف نظر می‌کنم. اوجالان پویایی و گرایش‌های سازمان را به خوبی می‌شناسد. بنابراین باید چارچوبی برای مذاکره وجود داشته باشد. اوجالان ۲۵ سال است که در زندان به سر میبرد و هیچ تماس فیزیکی با سازمان خود ندارد. بنابراین، می‌توان چنین فکر کرد: سازمان در طول این روند مستقل از اوجالان زنده ماند و در آشوب منطقه‌ای به حیات خود ادامه داد. حتی یک واحد خودگردان در سوریه تأسیس کرد. بنابراین سازمانی وجود دارد که می‌تواند بدون اوجالان دوام بیاورد. با این حال، به مدت ۲۵ سال، اوجالان به ارائه رهبری ایدئولوژیک برای سازمان ادامه داد و گهگاه چشم اندازهای استراتژیک ارائه می‌کرد. بنابراین، بدون شخصیتی مانند اوجالان، برای پ.ک.ک سخت است که وحدت ایدئولوژیک خود را حفظ کند و گام‌های راهبردی بردارد. اگر اوجالان صراحتاً خواستار انحلال سازمان شود و رفقایش زیر بار این درخواست نروند، ممکن است در درون سازمان شکافی ایجاد شود».
جناح مخالف صلح در داخل پ.ک.ک
الهامی ایشیک، نویسنده و روزنامه نگار کُرد، یکی از افرادی است که به شکلی عجیب در مذاکرات صلح در سال ۲۰۱۳ میلادی، جایگاه خاصی پیدا کرد.
او به دعوت سرویس اطلاعاتی میت، با کُد یا اسم رمز بالکچی یا ماهیگیر، نزد مقامات امنیتی فراخوانده شد و به او گفته شد: از تو می‌خواهیم، یکی از میانجی‌های دولت و اوجالان باشی و با او ملاقات کنی. چنین شد که ایشیک، چندین بار به زندان ایمره آلی فرستاده شد و با اوجالان ملاقات و گفتگو کرد.
او درباره وقایع اخیر گفته است: «ظاهراً دولت ترکیه این بار با عبرت گرفتن از اشتباهات مذاکرات گذشته، روند دقیق‌تری را پیش میبرد. دلایل آغاز مذاکرات جدید، وضعیت ناشی از تحولات نوین خاورمیانه است. من بر این باورم که در ساختار پ.ک.ک، یک جناح وجود دارد که از صلح، راه حل سیاسی و روند مذاکره حمایت نمی‌کند».
در پایان باید گفت: حمله تروریستی پ.ک.ک در آنکارا، نشان داد که معضل پیچیده درگیری ها به سادگی پایان نخواهد یافت و عدم تبعیت بدون چون و چرای اعضای این گروه از دستورات اوجالان، یک واقعیت عینی است که مقامات ترکیه را نگران کرده است.
پایان